Sarah Jäger Nach vorn, nach Süden
[Προς Νότο ολοταχώς]

Ποιος έχει περιγράψει την ομορφιά της ασφαλτοστρωμένης πίσω αυλής ενός σούπερ μάρκετ με τέτοιο τρόπο ώστε να θυμίζει ερωτική εξομολόγηση; Αυθόρμητα μου έρχεται στο μυαλό ο Βρετανός συγγραφέας Frank Cottrell Boyce, που στα μυθιστορήματά του δημιουργεί φανταστικά σενάρια για μη τόπους. Τελευταία μου έρχεται επίσης στο μυαλό μια νεαρή Γερμανίδα συγγραφέας, η Sara Jäger, και το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο Nach vorn, nach Süden. Και ποιος Γερμανός συγγραφέας έχει περιγράψει το αλλόκοτο road trip μιας παρέας εφήβων με τέτοιο τρόπο ώστε να θυμίζει ταξίδι στην ίδια τους την καρδιά, μια καρδιά που συγκλονίζεται από τη ζωή και από τα ίδια τα νιάτα; Φυσικά ο Wolfgang Herrndorf στο μυθιστόρημά του Tschick. Και ξανά η Sara Jäger.
 
Με πόση σιγουριά κινείται στο περιβάλλον, πόσο παραστατικές είναι οι εικόνες της. Και πόσο ζωντανοί κι έξυπνοι οι διάλογοι, πόσο συναρπαστική η δραματουργία! Και φυσικά, με πόση αγάπη αγκαλιάζει η Sara Jäger τους ήρωές της, ακόμα και τον πιο δύστροπο! Ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας αντλεί ελπίδα από την ερημιά και τον περιορισμό, από την αποτυχία και την εξέγερση, από τη μελαγχολία και τη θλίψη, και κυρίως βέβαια από την ερωτική απογοήτευση έχει μάλλον να κάνει με το ταλέντο της να προσεγγίζει την ιστορία χωρίς προκαταλήψεις. Με χιούμορ, ειρωνεία, συναίσθημα και γνώση για τη ζωή – εξάλλου έχει ήδη γνωρίσει πολύ διαφορετικούς κόσμους ως εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο, ως θεατρική παιδαγωγός και βιβλιοπώλισσα. Σε ολόκληρο το μυθιστόρημα είναι εμφανής η επιθυμία της να πετάξει τις ιδέες της στον αέρα και να δει τι θα συμβεί εκεί πάνω, προτού τις αφήσει να πέσουν στο χαρτί ή στον υπολογιστή. Προσεγγίζει τα γεγονότα με ευφράδεια αλλά και με έκπληξη. Σαν να τα αντιμετωπίζει πρώτη φορά. Δεν υπάρχει ίχνος επαγγελματικής αλαζονείας, παρά μόνο ευφορική περιέργεια.
 
Όλα ξεκινούν γκρίζα σε γκρίζο φόντο, στην πίσω αυλή ενός σούπερ μάρκετ Penny κάπου στην Κοιλάδα του Ρουρ, όπου μερικοί προσωρινοί εργαζόμενοι του καταστήματος συναντιούνται με φίλους κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων τους. Ίδιες ή παρόμοιες σκηνές βλέπει κανείς σε όλα τα μικρά τσιμεντένια σημεία κοινωνικοποίησης αυτού του κόσμου: σε πρατήρια βενζίνης, έξω από κλαμπ, σε χώρους στάθμευσης οχημάτων, γύρω από μνημεία, στα σκαλοπάτια χώρων με πλυντήρια αυτοεξυπηρέτησης, μπροστά από κινηματογράφους και στις κρυφές γωνιές των σούπερ μάρκετ. Οι νέοι συναντιούνται, αράζουν όλοι μαζί, καπνίζουν, πίνουν, ίσως να καπνίζουν και χασίς, και δοκιμάζουν το ρεπερτόριό τους όσον αφορά τον νεανικό ανδρισμό και τη νεανική θηλυκότητα, με όλες τις αποχρώσεις της κοινωνικής συμπεριφοράς.
 
Η Παπιοκώλα, η αφηγήτρια, είναι μια περιθωριακή φιγούρα στην κλίκα του σούπερ μάρκετ Penny. Αυτό υποδηλώνεται ήδη από το όνομα που της έχει δώσει η παρέα, από το οποίο δεν μπορεί να απαλλαγεί και με το οποίο συστήνεται επίσης στους αναγνώστες. Δεν είναι δημοφιλής, ωστόσο την ανέχονται. Πάντως, η νεαρή γυναίκα είναι ήδη φοιτήτρια στο δεύτερο εξάμηνο της γερμανικής φιλολογίας, είναι η μοναδική που έχει δίπλωμα οδήγησης και φυσικά δεν είναι χαζή. Της αρέσει ο πολυλογάς και πλακατζής Καν, που σύντομα θα πρέπει να μοχθήσει για να πάρει το απολυτήριο λυκείου. Εκείνος όμως φαίνεται ότι ενδιαφέρεται μόνο για την όμορφη Μαρί, την κοπέλα που θα σώσει τον κόσμο, η οποία μόλις τελείωσε το λύκειο. Αυτή, πάλι, δεν μπορεί να διαχειριστεί τον χωρισμό της από τον Τζο. Μερικοί ακόμα περίεργοι χαρακτήρες, μεταξύ δεκαπέντε και είκοσι χρονών, κινούνται στην τροχιά των βασικών ηρώων. Η καλοσύνη τους αποκαλύπτεται στον αναγνώστη βήμα βήμα.
 
Το γεγονός ότι ο δεκαεξάχρονος Τζο έχει εξαφανιστεί εδώ και έξι μήνες –απλώς το έσκασε– δίνει τον τόνο στην πλοκή της ιστορίας, που ξεκινάει με μια μάλλον εκρηκτική ταξιδιωτική παρέα: ο Καν, η Μαρί και η Παπιοκώλα μπαίνουν στο παλιό Opel Corsa της φοιτήτριας και αναζητούν τον Τζο κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών. Αυτή είναι η αρχή ενός τρελού road trip, ενός πραγματικού road movie που προβάλλεται στο μυαλό του αναγνώστη. Ούτε η ίδια η αφηγήτρια δεν μπορεί να πιστέψει ότι έκανε μια τέτοια πρόταση που πρόκειται να της αλλάξει τη ζωή (φυσικά αυτό δεν το γνωρίζει ακόμα). Φεύγουμε από την κοιλάδα του Ρουρ και κατευθυνόμαστε προς την επαρχία, προς το Όερ-Έρκενσβικ (ακόμα κι αν ο μόνος λόγος είναι ότι το όνομά του σου στραμπουλάει τη γλώσσα! Δική μου η παρατήρηση). Μετά το Όερ-Έρκενσβικ οι ταξιδιώτες εξαφανίζονται κάπου στο κέντρο της γερμανικής ενδοχώρας. Στη συνέχεια επιστρέφουν άπραγοι πίσω. Και μετά ξαναφεύγουν, με ελαφρώς διαφορετική σύνθεση, για μια πανκ συναυλία στην ύπαιθρο. Και ύστερα συνεχίζουν, αναβαθμισμένοι, με το αυτοκινούμενο τροχόσπιτο ενός συγκροτήματος, με προορισμό μια πόλη της νότιας Γερμανίας. Παρά τις προσδοκίες, από κει η παρέα δεν ακολουθεί την πεπατημένη κατευθυνόμενη προς τον ηλιόλουστο Νότο, αλλά πηγαίνει προς την άγρια Βόρεια Θάλασσα. Ακολουθώντας πάντα τους επαρχιακούς δρόμους, αφού η Παπιοκώλα δεν αισθάνεται ασφαλής στον αυτοκινητόδρομο.
 
Αυτό είναι το ελκυστικό σκηνικό στο οποίο αναπτύσσεται μια πολύπλευρη και πολύμορφη νέα ζωή μέσα από τους γκρίζους τοίχους της πίσω αυλής. Μια ζωή τρελή και συγκινητικά παράξενη. Η ζωή βγαίνει στον κόσμο για να έρθει πιο κοντά στον εαυτό της: ένα μυθιστορηματικό μοτίβο γνωστό από παλιά. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο Πάβελ, «ο Πάβελ μας», κατασκευάζει στην πίσω αυλή ένα παρατηρητήριο από ξύλινες παλέτες για να ανοίξει τους ορίζοντες της παρέας του σούπερ μάρκετ Penny είναι μια πραγματικά πρωτότυπη ιδέα.

Μετάφραση: Ευαγγελία Τόμπορη